วิทยาลัยการศึกษาตลอดชีวิต มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

หลักการและเหตุผล

ศูนย์ธรรมชาติวิทยาดอยสุเทพเฉลิมพระเกียรติฯ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านธรรมชาติวิทยาและนิเวศวิทยา โดยมีพันธกิจหลักในการบริการวิชาการแก่ชุมชนผ่านการจัดนิทรรศการ กิจกรรม และการอบรมต่างๆ ด้วยตระหนักถึงความสำคัญของการเรียนรู้และกระตุ้นให้นักเรียน นักศึกษา คนในชุมชน ตลอดจนประชาชนทั่วไป ได้เสริมสร้างความรู้ความเข้าใจด้านธรรมชาติวิทยาและนิเวศวิทยา เพื่อปลูกฝังจิตสำนึกแห่งการอนุรักษ์ ทั้งสร้างความตระหนักถึงคุณค่าของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

ศูนย์ธรรมชาติวิทยาดอยสุเทพเฉลิมพระเกียรติฯ จึงได้ร่วมมือกับหน่วยวิจัยการฟื้นฟูป่า (FORRU) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ในการจัด “หลักสูตรเทคโนโลยีการฟื้นฟูป่า รุ่นที่ 5” เพื่อให้ทุกกลุ่มเป้าหมายได้มีโอกาสเรียนรู้เรื่องราวเกี่ยวกับแนวคิดและแนวปฏิบัติสำหรับการฟื้นฟูป่าเขตร้อน เทคนิคการฟื้นฟูป่าด้วยวิธีพรรณไม้โครงสร้าง ขั้นตอนการฟื้นฟูป่าให้เหมาะสมกับบริบทพื้นที่ รวมทั้งองค์ความรู้ในการใช้เทคโนโลยีเพื่อฟื้นฟูป่า โดยแบ่งเป็นการอบรมภาคทฤษฎีและการอบรมภาคปฏิบัติในรูปแบบออนไลน์ เพื่อให้ผู้เรียนมีความสามารถในการวางแผนขั้นตอนการฟื้นฟูป่าให้เหมาะสมกับบริบทพื้นที่

โดยผู้เรียนซึ่งเป็นนักเรียน นักศึกษา จะได้รับความรู้เพิ่มพูนจากการเรียนปกติ และยังสามารถนำประกาศนียบัตรรับรองสมรรถนะ “การวางแผนขั้นตอนการฟื้นฟูป่าให้เหมาะสมกับบริบทพื้นที่” ไปใช้ในการสมัครเรียนต่อได้ สำหรับผู้เรียนจากหน่วยงานต่างๆ ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม ที่ปฏิบัติหน้าที่โดยตรงเกี่ยวกับด้านป่าไม้ การฟื้นฟูป่า การปลูกป่า การเพาะกล้า หรือการทำกิจกรรมเพื่อสังคม CSR (Corporate Social Responsibility) ในด้านดังกล่าว สามารถนำความรู้ไปพัฒนาต่อยอดและประยุกต์ใช้ในการปฏิบัติหน้าที่หรือการจัดกิจกรรม รวมทั้งนำประกาศนียบัตรรับรองสมรรถนะดังกล่าวไปใช้รับรองในอาชีพการงานได้อีกด้วย

ทั้งนี้ หลักสูตรดังกล่าวดำเนินการผ่านทาง "วิทยาลัยการศึกษาตลอดชีวิต มหาวิทยาลัยเชียงใหม่" หรือ "CMU School of Lifelong Education: CMU-LE" เพื่อสนองตอบต่อยุทธศาสตร์ชาติทั้งในด้านการพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพทรัพยากรมนุษย์และการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม

เนื้อหาของหลักสูตร

หลักสูตรนี้มีชั่วโมงการเรียนรู้รวม 25 ชั่วโมง โดยแบ่งเป็นการอบรมภาคทฤษฎี จำนวน 8 ชั่วโมง และการอบรมภาคปฏิบัติ จำนวน 17 ชั่วโมง โดยมีรายละเอียดดังนี้

1. การปฐมนิเทศหลักสูตร

ก่อนเริ่มการเรียนภาคทฤษฎี มีการปฐมนิเทศหลักสูตร 1 ครั้ง รูปแบบออนไลน์ผ่าน Zoom เพื่อให้ผู้สอนได้พบปะพูดคุยทำความรู้จักกับผู้เรียนทุกคน โดยมีการแนะนำหลักสูตร รายละเอียดเนื้อหา วิธีการเรียน กำหนดการเรียน การประเมินผล และช่องทางการติดต่อสื่อสารผ่านกลุ่มไลน์

2. การอบรมภาคทฤษฎี

จำนวน 8 หัวข้อ รวม 8 ชั่วโมง ทั้งหมด 19 คลิป (ผู้เข้าอบรมรับชมเนื้อหาการบรรยายและทำแบบฝึกหัดท้ายหัวข้อบทเรียน)

หัวข้อที่	หัวข้อการอบรม	รูปแบบการอบรม
1	ระบบนิเวศป่าไม้ของประเทศไทย	บรรยายโดยใช้ภาษาไทย 1 ชั่วโมง/2 คลิป
2	ระดับความเสื่อมโทรมของพื้นที่	บรรยายโดยใช้ภาษาไทย 1 ชั่วโมง/3 คลิป
3	เทคนิคการฟื้นฟูป่าที่เหมาะสมกับระดับความเสื่อมโทรมของพื้นที่	บรรยายโดยใช้ภาษาไทย 1.5 ชั่วโมง/3 คลิป
4	ค่าใช้จ่ายและประโยชน์ของการฟื้นฟูป่า และความสำคัญของหอพรรณไม้ในการฟื้นฟูป่า	บรรยายภาษาอังกฤษพร้อมคำแปลภาษาไทย 1 ชั่วโมง/3 คลิป
5	การเลือกชนิดไม้ยืนต้นเพื่อการฟื้นฟูป่า	บรรยายโดยใช้ภาษาไทย 1 ชั่วโมง/3 คลิป
6	การสำรวจสภาพแวดล้อมของพื้นที่ก่อนการฟื้นฟู	บรรยายโดยใช้ภาษาไทย 30 นาที/1 คลิป
7	อนาคตของการฟื้นฟูป่า : การฟื้นฟูป่าแบบอัตโนมัติ	บรรยายภาษาอังกฤษพร้อมคำแปลภาษาไทย 1 ชั่วโมง/2 คลิป
8	การดูแลพื้นที่หลังการฟื้นฟูและการติดตามผลการฟื้นฟูป่า	บรรยายโดยใช้ภาษาไทย 1 ชั่วโมง/2 คลิป

3. การอบรมภาคปฏิบัติ

จำนวน 7 หัวข้ออบรม และ 1 หัวข้อฝึกปฏิบัติ รวม 17 ชั่วโมง ทั้งหมด 8 คลิป

ผู้เรียนรับชมเนื้อหาการบรรยายในคลิป และทำแบบฝึกหัดท้ายหัวข้อบทเรียน
ผู้เรียนเรียนสดกับผู้สอน online ผ่าน zoom 1 หัวข้อ 1 ครั้ง รวมทั้งพบปะพูดคุยกับผู้สอน เพื่อสอบถามข้อมูลและแลกเปลี่ยนความคิดเห็น
ผู้เรียนรับชมเนื้อหาการบรรยายในคลิป ฝึกปฏิบัติโดยใช้อุปกรณ์ที่จัดส่งไปให้ถึงบ้าน พร้อมถ่ายภาพการเพาะเมล็ด และทำใบงานกิจกรรมส่ง

หัวข้อที่	หัวข้อการอบรม	รูปแบบการอบรม
1	การสำรวจสภาพแวดล้อมของพื้นที่ก่อนการฟื้นฟูจากภาคพื้นดิน และอากาศยานไร้คนขับ	บรรยายโดยใช้ภาษาไทย 3 ชั่วโมง/1 คลิป)
2	การวิเคราะห์ภาพถ่ายเบื้องต้น	บรรยายโดยใช้ภาษาไทย 3 ชั่วโมง/1 คลิป
3	การวางแผนการฟื้นฟูป่า กรณีศึกษาจากม่อนล่อง	การบรรยายและพูดคุยกับผู้เรียนผ่าน Zoom 2 ชั่วโมง/1 คลิป
4	การเก็บข้อมูลชีพลักษณ์ ตัวอย่างพรรณไม้อ้างอิง และการเก็บเมล็ด	บรรยายโดยใช้ภาษาไทย/1.5 ชั่วโมง/1 คลิป
5	การจัดการเมล็ด และต้นกล้าในเรือนเพาะชำ	บรรยายโดยใช้ภาษาไทย 2 ชั่วโมง/1 คลิป
6	การเตรียมพื้นที่และการเตรียมต้นกล้าก่อนการฟื้นฟู	บรรยายโดยใช้ภาษาไทย 2 ชั่วโมง/1 คลิป
7	การปลูกต้นกล้า และการดูแลต้นกล้าหลังการปลูก	บรรยายโดยใช้ภาษาไทย 2.5 ชั่วโมง/1 คลิป
8	การฝึกปฏิบัติเพาะเมล็ด	บรรยายโดยใช้ภาษาไทย 1 ชั่วโมง/1 คลิป

หมายเหตุ ผู้สอนภาคบรรยายและภาคปฏิบัติ เป็นคณาจารย์จากภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และเจ้าหน้าที่จากหน่วยวิจัยการฟื้นฟูป่า (FORRU) คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

อุปกรณ์สำหรับการฝึกปฏิบัติ (ผู้อบรมฝึกปฏิบัติด้วยตนเองโดยใช้อุปกรณ์ที่ทางหลักสูตรจัดส่งให้)

1. วัสดุสำหรับการเพาะเมล็ด อาทิ ถาดเพาะ เมล็ดพรรณไม้ท้องถิ่น ดินปลูก ป้าย Tag ถุงดำ วัสดุปลูก

2. เอกสารประกอบการเรียน อาทิ หนังสือปลูกให้เป็นป่า ตารางเก็บข้อมูลการงอกของเมล็ด

หมายเหตุ รายการอุปกรณ์สำหรับการฝึกปฏิบัติสามารถเปลี่ยนแปลงได้ตามความเหมาะสม

ขอบคุณ